توضیحات

دسته: مطالب عمومی سایت

تاریخ ایجاد در 09 فروردين 1403

دكتر محمدسعيد جبل‌عاملي

- استاد دانشگاه علم و صنعت ايران

- دکترای مهندسی صنایع از دانشگاه تربیت مدرس

- رئیس سابق دانشگاه علم و صنعت ایران

- رئیس سابق دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ايران

- نایب رئیس سابق انجمن مهندسی ارزش ایران

- مؤلف كتاب جايگاه مهندسي ارزش در مديريت پروژه

- مترجم كتاب روش بكارگيري مهندسي ارزش

- چاپ بيش از 50 مقاله در مجلات بین‌المللی و علمی-پژوهشی

مهندس حسین آرامی

شأن تأسیس اندیشکده آمایش بنیادین، ضرورت لحاظ فضا و پهنه بندی های جغرافیایی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است، بدین معنا که در طراحی و اجرای الگو لازم است به اقتضاءات فضایی شامل الف. گستره جغرافیایی اجرای الگو، ب. نحوه توزیع عناصر پیشرفت در گستره فضایی (جغرافیایی) مذکور و ج. نحوه بهره برداری از امکانات فضایی برای تحقق پیشرفت مورد نظر در الگو توجه شود.

از سوی دیگر با لحاظ هدف غایی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت یعنی تحقق تمدن نوین اسلامی (به عنوان آرمان انقلاب اسلامی- طبق فرمایش مقام معظم رهبری مدظله العالی)، آمایش بنیادین به دنبال سازماندهی فضای جغرافیایی جهت تحقق هدف مذکور است. براین اساس آمایش بنیادین این چنین تعریف می شود:

"پهنه بندی جغرافیایی در جهت تحقق پیشرفت اسلامی- ایرانی و در مسیر شکل گیری تمدن نوین اسلامی"

در این تعریف بر موارد ذیل تاکید می شود:

الف. هدف غایی آمایش بنیادین، تحقق تمدن نوین اسلامی است؛

ب. مدخل ورود آمایش بنیادین به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، عنصر فضای جغرافیایی است. با توجه به اینکه اولا) تمام وضعیت ها، رفتارها، فرآیندها، منش ها و بینش ها در سطح فضای جغرافیایی شکل می گیرد و ثانیا) عنصر مکان در شکل دهی این عوامل موثر است، آمایش بنیادین در مجموعه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اهمیت می یابد.

در مجموعه علوم متعارف، نزدیک ترین مفهوم به آمایش بنیادین "آمایش سرزمین" است. آمایش سرزمین براساس متداول ترین تعریف عبارت است از "تنظیم روابط بین سه عنصر انسان، فضا و فعالیت". در واقع آمایش سرزمین الگویی برای تنظیم نوع فعالیت انسان در سطح سرزمین است. اما با توجه به آنچه پیشتر گفته شد، مفهوم آمایش بنیادین- به عنوان مفهومی تاسیسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت- فراتر از آمایش سرزمین متعارف، ضمن لحاظ مبانی اسلامی و توجه به اقتضاءات خاص بومی در تبیین وضعیت های مطلوب و موجود فضایی، عوامل موجود در فضا را با جهت گیری 1. تحقق پیشرفت اسلامی در پهنه جغرافیایی ایران و 2. شکل دهی تمدن نوین اسلامی- با لحاظ ابعاد داخلی و خارجی آن- سازماندهی می کند.

آمایش بنیادین با ابتناء بر تحلیل جغرافیایی پیشرفت اسلامی ایرانی (با جهت گیری تاسیس تمدن نوین اسلامی) و عوامل موثر بر آن و با القاء ضرورت و چگونگی ورود این نگاه تحلیلی به مباحث و موضوعات تخصصی در سایر اجزاء محتوایی و ساختاری الگو (اقتصاد- فرهنگ- سیاست- علم- معنویت و ...) زمینه طراحی و اجرای کارآمد الگوی نهایی با لحاظ همه عوامل فضایی موثر و متاثر را فراهم می آورد.

مدل مفهومی آمایش بنیادین در صفحه پایانی نمایش داده شده است.

براساس تعریف فوق از آمایش بنیادین، چهار موضوع اساسی در حیطه کاری اندیشکده قرار می گیرد:

الف. گستره جغرافیایی اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (پهنه جغرافیایی الگو)؛

ب. گستره موضوعی (تخصصی) در سازماندهی فضای جغرافیایی؛

ج. نحوه توزیع عناصر پیشرفت (با تعریف اسلامی آن) در سطح فضای جغرافیایی مورد نظر؛

د. روش شناسی بهره گیری از امکانات و فرصت های توزیع شده در فضای جغرافیایی برای تحقق پیشرفت اسلامی؛

با توجه به رووس فوق، قلمرو موضوعی اندیشکده به شرح ذیل تعریف می گردد:

الف. در ارتباط با پهنه جغرافیایی الگو:

با توجه به پهنه هدف در تمدن اسلامی (جهان اسلام) و با تاکید بر بخش ایرانی الگو، دو بعد داخلی و خارجی در پهنه بندی جغرافیایی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت لحاظ می گردد. در بعد داخلی الگو تمامی اجزاء و افرازهای جغرافیایی مدنظر خواهد بود. در این خصوص و با توجه به منویات از پیش معین الگو، بر مناطق محروم و مناطق دارای ظرفیت های خاص- به نفع کل کشور- تاکید بیشتری صورت می گیرد. در بعد خارجی نیز به طور مشخص و بالذات تعامل با جهان اسلام و تعامل با اقوامی که امتداد آنها در داخل کشور حضور دارند موضوعیت خواهد داشت. همچنین تعامل با سایر مناطق دنیا که موضع منافع کشور و منافع جهان اسلام هستند نیز مورد توجه قرار می گیرد که بخشی از مهمترین آنها مناطق مشترک بین المللی از جمله آب های آزاد و قطب های شمال و جنوب خواهد بود.

ب. در ارتباط با گستره موضوعات در سازماندهی فضای جغرافیایی:

با توجه به مقدمات پیشین، آمایش بنیادین به دنبال سازماندهی فضای جغرافیایی در جهت تحقق اهداف پیشرفت اسلامی و حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی است. بدین جهت هر آنچه در حیطه فضای جغرافیایی قرار می گیرد (به نحوی که موثر بر یا متاثر از فضای جغرافیایی باشد) در گستره موضوعی آمایش بنیادین جای می گیرد. بدین لحاظ برخی از مهمترین ابعاد موضوعی آمایش سرزمین عبارتند از ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی (حکومتی)، امنیتی، زیست محیطی و تاریخی- تمدنی. البته این به معنای ورود اندیشکده آمایش بنیادین به مباحث تخصصی در حوزه های مذکور نیست، بلکه ره آورد اندیشکده آمایش بنیادین، فراهم آوردن پایه تحلیل فضایی (جغرافیایی) برای تحقق اهداف حوزه های مذکور است. بدین لحاظ این اندیشکده با سایر اندیشکده های تخصصی ارتباطی تعاضدی و دو سویه برقرار خواهد نمود.

ج. در ارتباط با نحوه توزیع جغرافیایی عناصر پیشرفت اسلامی:

با لحاظ چهار عرصه اصلی پیشرفت اسلامی (فکر، علم، زندگی و معنویت) طراحی الگوی بهینه توزیع این موارد در فضای جغرافیایی مورد نظر الگو، از حیطه های کاری اندیشکده آمایش بنیادین خواهد بود.

د. در ارتباط با روش شناسی بهره برداری از عناصر فضایی (جغرافیایی) در مسیر تحقق پیشرفت:

 نظر به هدف اصیل الگو در تحقق پیشرفتی مبتنی بر اندیشه اسلامی و متناسب با اقتضاءات کشور (و در نهایت تحقق تمدن نوین اسلامی)، یکی از حیطه های کاری اندیشکده طراحی الگوی مدیریت فضای جغرافیایی و تجهیز ظرفیت های موجود در آن در راستای تحقق اهداف فوق الذکر خواهد بود، بدین معنا که اگر یکی از منابع مهم پیشرفت اسلامی فضای جغرافیایی باشد، آمایش بنیادین به دنبال طراحی الگویی برای بهره برداری بهینه از این منبع است.

الف. گروه های علمی دانشگاهی: شامل گروه های آمایش سرزمین، جغرافیا، برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی منطقه ای، برنامه ریزی توسعه روستایی، ارزیابی محیط زیست و سایر گروه های مرتبط با مطالعه و تحلیل فضای جغرافیایی (استادان، محققان، دانشجویان)؛

ب. نهادهای متولی برنامه ریزی فضایی (جغرافیایی) در دستگاه های ملی (به طور مشخص دفتر امور آمایش سرزمین معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، شورای ملی آمایش سرزمین، معاونت های برنامه ریزی وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی، کمیسیون آمایش سرزمین مجمع تشخیص مصلحت نظام و ...)؛

ج. نهادهای متولی برنامه ریزی فضایی (جغرافیایی) در سطوح استانی (به طور مشخص معاونت های برنامه ریزی استانداری ها و ...)؛

د. موسسات تخصصی طراح یا اجرا کننده آمایش سرزمین (شرکت های مشاوره، موسسات پژوهشی مرتبط و ...)؛

ه. انجمن های علمی مرتبط (انجمن علمی جغرافیا، انجمن علمی آمایش سرزمین، انجمن برنامه ریزی منطقه ای و ...)؛

و. نشریات تخصصی در حوزه آمایش و برنامه ریزی فضایی؛

به طور کلی اندیشکده آمایش بنیادین دو نوع ارتباط پسینی و پیشینی با سایر اندیشکده ها برقرار می نماید. با توجه به تقسیم کلی اندیشکده ها به دو دسته (الف. اندیشکده های متولی مبانی و نظریه پایه پیشرفت اسلامی و ب. اندیشکده های متولی نظریه پیشرفت در عرصه ها) تعاملی دو سویه با هر دو دسته از اندیشکده ها برقرار خواهد شد. از یک سو: اندیشکده آمایش نظریه های پایه پیشرفت (اسلامی) و نظریه های پیشرفت در عرصه ها را دریافت می نماید (به عنوان ورودی) و از سوی دیگر: اولا) با توجه به ملاحظات جغرافیایی، رهنمودهایی در تکمیل نظریه پایه پیشرفت اسلامی ارائه می نماید (مبتنی بر اینکه پیشرفت بدون لحاظ سوابق و شرایط قومیتی، تاریخی، اقلیمی و ... مناطق مختلف امکان پذیر نیست و اینها عواملی هستند که همگی در سطح فضای جغرافیایی شناسایی و مطالعه می شوند)، ثانیا) رهنمودهایی در تکمیل نظریه های پیشرفت در عرصه ها ارائه می نماید (با این منطق که در هر حوزه، لازم است نظریه پیشرفت با لحاظ اقتضاءات فضایی و جغرافیایی تولید شود؛ به عنوان مثال، مباحثی از جمله اقتصاد در سرزمین، اجتماع در سرزمین، عدالت در سرزمین و ... در حرکتی رفت و برگشتی بین این اندیشکده و سایر اندیشکده ها تولید می شود).

توضیحات

دسته: مطالب عمومی سایت

تاریخ ایجاد در 09 فروردين 1403

دکتر عباسعلی زالی

- دکتری در رشته ژنتیک، آمریکا 1349 ه.ش
- کارشناسی ارشد در رشته اصلاح نباتات، دانشگاه کالیفرنیا، دیویس، آمریکا 1347 ه.ش
- کارشناسی ارشد پیوسته در رشته اگرونومی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران 1343 ه.ش
- آموزگار در وزارت آموزش و پرورش از سال 1336 الی 1339 ه.ش
- مربی آموزشی، در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران از سال 1344 الی 1350 ه.ش
- استادیار، دانشیار و استاد، در گروه زراعت و اصلاح نباتات در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران از 1350 ه.ش تا کنون
- مسئولیت شورای شهر کرج 1358 ه.ش
- وزیر کشاورزی از سال 1362 تا 1367 ه.ش
- نماینده مردم کرج و اشتهارد در مجلس شورای اسلامی 1368 تا 1374 ه.ش
- رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی از سال 1373 تا 1374 ه.ش
- معاون سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ( سازمان برنامه و بودجه سابق) و رئیس مرکز آمار ایران از سال 1375 تا اردیبهشت 1383 ه.ش
- سرپرست دانشکده علوم زراعی و دامی از بهمن سال 1383 ه.ش
- رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی از سال 1384 ه.ش

دكتر محمدحسن روزي‌طلب

بهره‌گيري صحيح از  منابع طبیعی ، حفظ و تقويت محيط زيست،  سرسبزي و آباداني مرز و بوم وتأمين سلامت و امنيت غذايي پایه های اصلی برای پيشرفت در هركشور محسوب مي‌گردند. در كشور ما نیز با توجه به  شرایط خاص اقلیمی ، آموزه‌هاي ديني و مفاد بسياري از احاديث و روايات و نيز تأكيدهاي خاص حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري به كشاورزي را از  اهم امور  و هدايت و اجراي آن را از پايه‌هاي اصلي  توسعه اقتصادی و مورد نیاز برای پیشرفت در سایر بخش ها و پایه ای مهم برای حفظ استقلال كشور تلقي نموده‌اند.  لذا در هر نوع طراحي براي پيشرفت بایستی موارد فوق الذکر از جايگاه بسيار ويژه‌ برخوردار  باشند.

رویکرد بنیادی کشور بر  تامین  سلامت و امنیت غذایی جامعه با رعايت حفظ و تقويت منابع طبيعي و محيط زيست و تکیه بر تولید  پایدار داخلی استوار است . با توجه بشرایط خشک و نیمه خشک کشور،  بهره برداری بهینه از آب و سایر منابع   طبیعی نقش تعین کنندهای در توسعه کشاورزی و تولید  موادغذایی مورد نیاز جمعیت   و مواد اولیه مورد نیاز بسیاری از صنایع  کشور  را بر عهده دارد.

در حال حاضر حدود  85  تا 90  در صد آب مورد استحصال کشور در بخش کشاورزی  مصرف می گردد  و این در حالیست که متوسط جهانی ان در حدود 70 در صد است.  کاهش شدید سطح سفره آب های زیرزمینی و شور شدن انها در اثر برداشت بی رویه و حفر چاه های غیر مجاز در بسیاری از دشت ها، محيط زيست، حیات شهر ها و امنیت  غذایی جمعیت رو به رشد کشور را در معرض تهدید جدی قرار داده است. لذا افزایش بهره وری مصرف آب د ر بخش  کشاورزی و سایر بخش ها ی کشور از اهمیت و اولویت  ویژه ای  بر خودار است.  همچنین حفظ محیط زیست و بهره برداری پایدار از منابع طبیعی تجدید شونده (  شامل منابع خاک ، مراتع ، جنگلها، تنوع زیستی و..... ) که  زیر بنای تامین امنیت غذائی و چرخه طبیعی منابع آب می باشند، برای  ادامه حیات کشور بسیار مهم و ضروری است .

 لذا دستیابی به الگوی مناسب پیشرفت  در زمینه  تامین امنیت غذائی  ، افزایش بهره وری و مدیریت  اصولی از منابع طبیعی ، آب  و حفظ محیط زیست اهمیت ویژه ای برای بهبود معیشت و سلامت مردم و همچنین حفظ  تمدن  و اسقلال کشور دارد. بدین لحاظ اندیشکده امنیت غذایی، آب، محیط زیست و منابع طبیعی یکی از ارکان لازم و موثر در حیطه کار مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت  بشمار می رود و  جایگاه  برجسته و تعین کننده ای  برای دستیابی به سایر اهداف مرکز دارد.

این اندیشکده  مباحث مهمی در  عرصه اقتصادی- اجتماعی شامل   امنيت غذايي، آب، محیط  زیست و منابع طبیعی در حیطه وظایف و  دستور کار خود قرار داده است. پیشرفت در زمینه های  فوق الذکر  موجب ثبات اقتصادی، اجتماعی و حفظ منابع طبیعی و زیست بوم  کشور می گردد.

در اغاز  بایستی  مسائل مهم ، نكات اساسی و تعيين كننده‌اي كه موجبات پيشرفت در حوزه   امنیت غذایی ، آب، محیط زیست و منابع طبیعی را فراهم مي‌آورد شناسايي و جايگاه  انها را  در الگوي مورد نظر تبيين شود تا در  روند  تدوین هر برنامه ای که براي  پیشرفت كشور تهيه و به اجراء در مي­‌‌‌‌‌آيد، رشد و توسعه‌ي متوازن  و بهم پیوسته در بين مجموعه فعاليت‌هاي مختلف  تحقق یابد. بدين لحاظ و با توجه به مسئوليت‌هايي كه بر عهده‌ انديشكده نهاده شده است مراحل و مباحث زیر در دستور کار اندیشکده قرار دارد.

1- بررسی اسناد و مدارک بالادستی کشور در زمینه توسعه کشاورزی و منابع طبیعی، آب و محیط زیست  و همچنین بررسی موفقیت ها و تجارب  کشورهای مختلف جهان در زمینه تامین امنیت غذایی، آب، محیط زیست و منابع طبیعی.

2- بررسی ظرفيت‌هاي اقليمي ،  اقتصادی ، منابع طبيعي ، انساني و فرهنگي و نيز تجارب و موفقیت‌هاي کشور در سی سال گذشته در تدوین و اجرای برنامه­های توسعه به منظور تأمین امنیت غذائی، بهره برداری بهینه  از منابع آب ، حفظ محیط زیست و   بهره­برداری پایدار از سایر منابع طبیعی شامل خاک، مراتع و جنگلها.

3- ارزیابی چالشهاي اساسی و  بررسی فرصت های موجود در رسیدن به اهداف توسعه پایدارکشاورزی و منابع طبیعی.  و بررسی نگرش‌های  جدید برای رسیدن به توسعه  مطلوب ،  متوازن و پایدار کشاورزی ، منابع طبیعی، آب و محیط زیست.

4- برگزاری گفتمان ملی با همکاری کلیه نهادها و دستگاه­های اجرایی، آموزشی و پژوهشی کشور و نهادهای  مدنی و غیر دولتی برای دستیابی  به مبانی، اصول  و نظریه های مناسب پیشرفت در زمینه مرتبط با وظایف اندشکده.

5- ارایه  اصول، مبانی و اسناد لازم برای تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برای تامین امنیت غذایی ، توسعه پایدار کشاورزی، بهره بردار ی اصولی از منابع طبیعی تجدید شونده  و  افزایش بهره وری آب  ومدیریت بهینه  محیط زیست کشور.  

مخاطبان و  سازمان ها و نهادهای ذیربط در ارتباط با فعالیت ها اندیشکده :

- وزارت جهاد کشاورزی ،

- وزارت نیرو،

- سازمان محیط زیست،

- دانشگاهها و دانشکده های کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست.

- فرهنگستان علوم  - گروه کشاورزی ،

- انجمن های علمی  در رشته های کشاورزی ، منابع طبیعی، آب  و محیط زیست،

- سازمان نظام مهندسی کشاورزی.

- اتاق بازرگانی، معادن  صنایع و کشاورزی ایران،

- اتحادیه ها و تولید کنندگان کشاورزی و صنایع غذایی ودست اندرکاران و بهره برداران  متابع طبیعی وسایر تشكل‌هاي صنفي از جمله خانه كشاورز

- نهاد های مدنی و سازمان های غیر دولتی فعال در کشاورزی، آب و محیط زیست و غیره

توضیحات

دسته: مطالب عمومی سایت

تاریخ ایجاد در 09 فروردين 1403

حجت الاسلام و المسلمین دکتر مسعود آذربایجانی

- عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
- عضو هیأت تحریریه دوفصلنامه مطالعات اسلام و روانشناسی
- سردبیر دوفصلنامه اخلاق وحیانی
- عضو هیأت تحریریه فصلنامه راهبرد فرهنگ
- عضو هیأت تحریریه دوفصلنامه علمی مطالعات فقه تربیتی
- عضو هیأت تحریریه نشریه علمی قرآن و روانشناسی

دکتر علی قنواتی

انديشكده معنويت عنوان مركزي است كه پيرامون «معنويت» و نقش و اهميت آن در كليه زواياي زندگي و فضاي كسب و كار،بحث وبررسي و پژوهش مي شود.مراد از معنويت اعتقاد راسخ به شعار بنيادين «لا اله الا الله»در تبيين و ترسيم «توحيد» است. توحيدي كه آغاز و فرجام انسان را بر اساس آيه «إنا لله و إنا إليه راجعون» تبيين و تفسير مي­كند و رسولاني از سوي خالق حكيم براي هدايت و رهبري «انسان» در دست يابي به فرجامي سعادتمندانه مبعوث شده اند تا از او بخواهند سراسر سرزمين انديشه و مجموعه افكار و گفتار و كردار خود را براي خدا خالص گرداند. بنا براين در دين اسلام كه نشآت گرفته از عمق فطرت مي­ باشد، معنويت ركن اصلي و محوري است كه همه اصول و فروع و تمام عقيده و عمل آدمي به آن گره خورده و چون زمزمي زلال در سرتاسر «وجود» ساري و جاري مي­‌باشد. به عبارت ديگر «انسان» در بينش توحيدي به عنوان محور و غايت خلقت تعيين شده است و مجموعه هستي به گونه اي مهندسي گرديده است  كه زمينه رشد و تعالي آفريده برگزيده «خدا» را براي جانشيني ذات ربوبي فراهم كند. با چنين نگاهي «مبدا» و «مقصد» انسان توحيدي خداست و انسان موحد كسي است كه خلقت را هدفدار مي داند و مجموعه رفتار خود را بر اساس آيه شريفه «ان صلوتي و نسكي و محياي و مماتي لله رب العالمين» در ارتباط با خالق حكيم قرار داده و از او مي­خواهد كه در پيمودن صراط مستقيم دچار لغزش نگردد. صراطي كه نور خدا بر آن تابيده و علامت ها و چراغ راهنماهايي در طول مسير قرارداده شده است كه همانند فانوس دريايي كه ناخدا را در مسير درست راهنمايي مي كند،انسان را در پيمودن راه درست ياري مي­ رساند.

معنويت به تعبيري همان تابش نور خالق بر جسم و جان سالك است.تابش نوري كه باعث دفع سموم و آفت زدائي از سرزمين وجود مي­ شود و به مصداق آيه شريفه «قد افلح من زكيها و قد خاب من دسيها» زمينه را براي پاشيدن بذر توحيد و شكفته شدن جوانه هاي عقلانيت و رويش استعدادهاي فطري و بالقوه آماده مي­ كند. معنويت در ذات و ماهيت خود باعث شفافيت وجود و پاك كردن زوائد و هرس كردن نهال انديشه و به بار نشستن آن مي­ گردد. معنويت يعني فضاي انديشه و زندگي و كنش هاي انساني را خدائي كردن و ايمان داشتن به را بطه دوجانبه با خالق مهربان. (فاذ كروني اذكركم...) در چنين فضائي است كه انسان رنگ خدائي مي­گيرد و عشق و محبت و رحمت بر همه لايه هاي زندگي مي­تابد و نور و اميد را به او هديه مي­كند و زمينه شكوفائي و حركت هدفمند را فراهم مي­كند.

انسان كه تركيبي از جوهر مادي و معنوي است،نمي­تواند منحصرا در فضاي ماديت حركت كند و درعين حال مدعي فتح قلله هاي سعادت و خوشبختي باشد! تجلي معنويت در جسم و جان «انسان» به منزله تجلي نور خورشيد بر سرزمين يخ زده اي است كه با  تابش آن، آثارحيات و حركت هدفمند در جوهر و عرض آشكار    مي­گردد. انسان و جامعه اي كه در چنبره مظاهر ماديت گرفتار شود، امكان رشد و پيشرفت متوازن و پايدار راپيدا نمي­كند. ايمان داشتن قلبي و عملي به آيه شريفه «و من يتق الله يجعل له مخرجا» ابواب رحمت الهي را به روي سالك مي گشايد و او را درپيمودن راه ياري مي­رساند. حركت «انسان» در صراط مستقيم با الهام از مفهوم «اياك نعبد و اياك نستعين» نيازمند تبين و ترسيم مسيري است كه قابليت لازم را براي رسيدن به مقصد  مورد نظر داشته باشد. انسان تنها موجود نظام خلقت است كه از ظرفيت و پتانسيل خليفةاللهي برخوردار و مي­تواند مسير فرش تا عرش را با بهره گيري از پيام هاي وحياني و تلفيق علم با ايمان بپيمايد.

 با توجه به تعريفي كه از معنويت ارائه شد، قلمرو انديشكده معنويت مجموعه عرصه زندگي و كسب و كار و انديشه را در بر مي گيرد. با چنين نگاهي همه انسان ها فارغ از نوع جهان بيني، نيازمند نوعي معنويت و روشن بيني در مسير حركت هستند. در اين ميان دين مبين اسلام، معنويت را مترادف با حضور قلب، خشيت، پرهيزگاري و  توجه دائمي به خالق حكيم و داشتن ارتباط هميشگي با مبدا خلقت و كسب رضايت خدا و حاضر و ناظر دانستن او بر همه اعمال و رفتار آشكار و پنهان مي­داند. بر اين اساس محروم بودن از معنويت به منزله قطع ارتباط با حقيقت «خود» و فراموش كردن اصل و ريشه «خدايي» خود و فاصله گرفتن از مسير فطرت است.با اين رويكرد همه سازمان ها و نهادها و همه انسان ها صرف نظر از موقعيت شغلي، حرفه اي و اجتماعي، نيازمند استفاده از تابش معنويت در فضاي زندگي و كسب و كار خود هستند. نفوذ معنويت در لايه هاي مختلف اجتماعي به منزله دميده شدن روح در كالبد انساني و جريان «خون» در رگ‌هاي بي رمق بيمار و جهت بخشيدن به مجموعه افكار،گفتار و كردار در دست يابي به اهداف متعالي است.با اين نگاه، تجلي معنويت در مجموعه كنش هاي انساني موجب هدفمند شدن و شكوفائي آن مي­گردد.بنا بر اين، مخاطب انديشكده معنويت همه انسان ها، نهادها و مؤسساتي هستند كه با «انسان» سر و كار دارند و اهداف و افق هاي متعالي و بلندي را در برنامه خود پيش بيني كرده اند. قلمرو فكر، علم، اقتصاد، صنعت، هنر، عبادت، سياست جهاد، كار و... با جاري شدن زمزم معنويت «جان» مي­گيرد. انديشكده معنويت برآن است تا با استفاده از منابع وحياني و عقلاني و يافته هاي برجستگان علمي و نخبگاني، نياز انسان به معنويت و ضرورت و جايگاه  اين گوهر ارزشمند را در كنش هاي انساني تبيين و گفتمان معنويت را در فضاي زندگي و كسب و كار توسعه و تعميق بخشد.

- دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالي

- انجمن­هاي علمي

- فرهنگستان­ها

- مجلس شوراي اسلامي و نهادهاي متولي سياست گذاري و قانون گذاري

- وزارتخانه هاي مختلف به ويژه  علوم، تحقيقات و فناوري، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و وزارت آموزش و پرورش

- خانواده­ها و رسانه­هاي ارتباط جمعي و مخاطبان خاص (نخبگان علمي و دانشجويان)

- مخاطبان عام (عموم مردم كوچه و بازار)

توضیحات

دسته: مطالب عمومی سایت

تاریخ ایجاد در 09 فروردين 1403

دکتر هادی اکبرزاده

- دکترای فیزیک از دانشگاه پردو امریکا
- استاد دانشگاه صنعتی اصفهان
- استاد نمونه کشوری
- عضو ارشد مرکز فیزیک نظری عبدالسلام
- رئیس بنیاد ملی نخبگان استان اصفهان 
- رئیس انجمن فیزیک ایران
- چاپ بیش از 50 مقاله علمی در مجلات معتبر بین المللی

سرکار خانم سمیه ملک مکان

علم، مجموعه بر­ساخته‌هايي است كه به نيازهاي معرفتي انسان پاسخ مي‌گويد. شايد بتوان گفت علم، معرفت روشمند و سامان‌يافته و واقع‌نمايي از جهان هستي است كه به كسب قدرت و تسلط بر جهان مي‌انجامد. واژه علم در فرهنگ اسلامي، سابقه‌اي به قدمت خود اسلام دارد. در معارف اسلامي، علم به معناي پرده‌برداري روش‌مند از رموز خلقت و اسرار آفرينش تلقي مي‌شود؛ فلذا داراي فضيلت و ارزش ذاتي است. علم در نگاه ديني، فضاي معرفتي خود را به حوزه‌هاي خاصي محدود نمي‌كند بلكه تمام لايه‌‌هاي هستي را در بر مي‌گيرد. ضمناً ابزار كسب معرفت در آموزه‌هاي ديني مسلمانان، محدود نيست و تمام روش‌ها، اعم از تجربي، عقلي، نقلي و شهودي را شامل مي‌شود.

علم نوين كه ترجمه Science است واژه جديدي است كه دامنه شمول و ابزار حصول آن، بسيار محدودتر از علم در  معارف اسلامي است و تنها به حوزه‌هايي از هستي مي‌پردازد كه روش‌هاي تجربي امكان ورود به آن را داشته باشد. علم نوين در زادگاهي سكولار متولد شده است. در اين زادگاه به دليل حاكميت نگاه اومانيستي و سوبژكتيويستي، انسان، خويش را بريده از هستي و مبدأ و در واقع، خدا مي‌انگارد. علم نوين، عامل كسب قدرت و تسلط بر جهان و خلق فناوري‌ مدرن و پايه تمدن جديد است. اين علم در مباني فلسفي غرب، ارزش ذاتي و قداست ندارد. حال آنكه در معارف اسلامي، همين علم جديد نيز به دليل آنكه كشف كتاب تكوين خداوند است داراي فضيلت و ارزش ذاتي است. تمدن نوين اسلامي نيز گرچه علي‌الاصول بايد بر مفهوم علم به معناي عام و كلي آن استوار گردد ليكن نمي‌تواند نسبت به علم جديد با همان مفهوم رايج آن، بي‌اعتنا باشد. پيشرفت و تمدن‌سازي جز در بستر علم ميسر نيست و نوع نگاه به علم و ماهيت و چيستي آن به خصوص علوم انساني است كه جهت‌گيري پيشرفت و تمدن را شكل مي‌دهد. با اين همه تسلط و ميدان‌داري در حوزه علم جديد با رعايت معرفت شناسي اسلامي جهت‌گيريهاي صحيح آن شرط لازم براي برپايي تمدن نوين اسلامي به شمار مي‌رود. دانشمندان و نظريه‌پردازان اسلامي بايد علم جديد را به عنوان مقدمه واجب و عامل كسب قدرت و عزت جامعه اسلامي مورد توجه ويژه قرار دهند.

از آن جا كه علم از يك منظر به عنوان يكي از اركان در الگو ايفاي نقش مي‌كند و از منظر ديگر به حوزه‌هاي عرصه زندگي در الگو مربوط مي‌شود، انديشكده علم از منظر اول بايد به موضوع چيستي علم و مباحث متعلق آن بپردازد و از منظر دوم، وظيفه تدوين الگوي حركت جامعه به سوي توسعه و تعميق علم، و گسترش نوآوري‌هاي علمي و فناوري‌هاي پيشرفته و مورد نياز جامعه را برعهده دارد.

ما امروز با سؤال اساسي روبه‌رو هستيم و آن اين است كه علم چگونه مي‌تواند ما را در مسير پيشرفت كمك كند؟

اين سؤال در درون خود، ده‌ها سؤال ريز و درشت ديگر را به همراه دارد از قبيل آنكه علم چيست؟ علمِ نافع، كدام است؟ تفاوت علم جديد با علم سنتي در چيست؟ رابطه علم و دين چگونه است؟ ... و بسياري سؤالات ديگر.

• يكي از حوزه‌هاي كاري انديشكده علم آن است كه با همفكري و هم‌انديشي صاحب‌نظران حوزه و دانشگاه به فهم، درك و ادبيات مشتركي در اين خصوص دست يابد. ما تا به درك و برداشت مشتركي از واژه «علم» نرسیم قادر نخواهیم بود هیچ گونه سیاست‌گذاری صحیحی انجام دهیم. بررسی دیدگاه‌های نظری در خصوص ماهیت، چیستی و مبادی و غایات علم، همچنین واژه‌هایی نظیر علم نافع، علم بومی، علم دیني و ... در این بخش مورد بحث قرار می‌گیرد.

ماهيت نهاد علم (چيستي ­و رفتار) و ارتباط نهاد علم با ديگر نهادهاي جامعه (نقش­ها و آثار)، دو موضوع اصلي مرتبط با حوزه فعاليت انديشكده علم است. ابعاد، اجزاء و لايه­هاي مختلف اين دو مقوله در نسبت با موضوع «پيشرفت» كشور را مي­توان ذيل دو عنوان كلي «پيشرفت علم» و «پيشرفت علمي»، دسته‌بندي كرد. انديشكده علم، وظيفه دارد همسو با نقش و جايگاه مركز براي بسترسازي مناسب جهت شكل­گيري و رشد نظريات در اين دو زمينه و حمايت و پشتيباني از آنها تلاش نمايد.

تأكيد و التزام به اصل شناسايي و كشف مستمرِ پرسش­هاي اساسيِ اين دو حوزه و تلاش براي نظام­مندسازي آنها در يك طرحواره علمي منسجم، كه به تدريج، تكامل و انسجام مي­­يابد، راهنماي تعيين و تهيه «نقشه راه» انديشكده علم است. بدين منظور، شناخت مستمر نظريه­هاي رايج و جديد دنيا در اين زمينه­ها، پرسش‌هاي اساسي، سير تحولات تاريخي، دستاوردها و تجارب ما و ساير كشورها، همراه با تبيين و نقد آنها از اولين گام­هاي اساسي فعاليت انديشكده علم به شمار مي­رود. اين امر، بستر و زمينه مناسبي براي تعميق و توسعه تفكر، تحقيق، ايده­سازي و نظريه‌پردازي براي الگوي اسلامي ايراني پيشرفت را بر اساس مباني، اصول و شاخص­هاي اسلامي، استفاده از تجارب و نظر ديگران و ايجاد فضاي گفتماني درباره آن ­فراهم خواهد ساخت.

• ·با نگاه سيستمي به سامانه‌ي علم و فناوري، يكي از حوزه‌هاي كاري انديشكده تعيين مشخصات و ويژگي‌هاي محصولات آن مطابق با تراز الگوي اسلامي ايراني پيشرفت و تعيين فرآيندها و عملكرد متناسب و مناسب آن سامانه مي‌باشد.

انديشكده بايد با آن بخش از مباحث، تفكرات و محصولات علمي و انديشه­اي، سياست‌ها و راهبردهاي مطروحه در سطح نهادهاي راهبردي كشور و همچنين نهادهاي اجرايي و سياست‌گذاري و برنامه­ريزي كلان كشور، كه به حوزه فعاليت انديشكده مربوط مي­شوند، آشنايي به‌روز داشته باشد. اين امر كمك مي­كند شناخت سؤالات اساسي، ايده­سازي، تفكر و نظريه‌پردازي در زمينه «پيشرفت علم» و «پيشرفت علمي» براي آينده، از واقعيت‌ها و ضرورت‌هاي كوتاه­مدت و ميان­مدت كشور، بيگانه و دور نشود. بنابراين، يكي ديگر از موضوعات كاري انديشكده عبارت است از

• ··بررسي سياست‌هاي كلان و راهبردي كشور در حوزه علم و فناوري و ارزيابي ميزان تحقق برنامه‌ها، چالش‌هاي موجود و راههاي غلبه بر آنها

گرچه رشد چشمگیر تولیدات علمی كشور در چند سال گذشته، طبق شاخص‌های متعارف بین‌المللی، انكارناپذير است لیكن یكسان انگاشتن تولیدات علمی با پیشرفت علمی كشور و اضافه بر آن، منحصر كردن تولیدات علمی به چاپ مقالات ممكن است تصویری غیردقیق از وضعیت علمی كشور ارائه نماید. در جوامعی كه علم و فناوری به یكدیگر نزدیك و درهم‌تنیده است چون تولیدات علم به فاصله زمانی كوتاهی به فناوری و محصول تبدیل می‌شود شاید بتوان تولیدات علمی را هم‌سنگ پیشرفت علمی در نظر گرفت لیكن در جامعه ما، وضع چنین نیست. نكته دیگر آنكه چاپ مقاله، تنها یكی از راه‌های تولید علم است. تألیف كتاب، ثبت پتنت و ... و چندین شاخص دیگر نیز جزو بخش‌های تولید علم محسوب می‌شود.

• ···لذا لازم است اندیشكده علم با بررسی جامع و كارشناسانه و به كمك گروه‌های مختلفی كه امر ممیزی علم را در كشور بر عهده دارند تحلیلی دقیق و به‌روز از پیشرفت علم كشور، تهیه و به عنوان «گزارش مرجع» در اختیارسیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان عالی نظام قرار دهد.انديشكده علم وظيفه دارد با ارزیابی دقیق وضعیت علمی موجود كشور و چالش‌های پیش رو، راهكارهای تحقق «پیشرفت علم» و «پیشرفت علمی» را تبیین و براي بسترسازي مناسب جهت شكل­گيري و رشد نظريات در اين دو زمينه و حمايت و پشتيباني از آنها تلاش نمايد.محورهايي كه بايد در اين قسمت مورد توجه قرار گيرد عبارت است از آموزش، پژوهش، مديريت علمي، و نهادسازي علمي

ايجاد تحول مورد نياز براي دستيابي به پيشرفت علمي و حركت به سوي تمدن جديد اسلامي، علاوه بر اينكه نيازمند شناخت عوامل بازدارنده، تبيين موانع پيش رو و برنامه‌ريزي براي رفع آنها است، به ايجاد بسترهاي مناسب براي شكل­گيري تحول در بخش­هاي مربوطه جامعه نيز وابسته است. از اين رو، انديشكده علم بر گفتمان‌سازي گسترده با جامعه علمي با هدف جلب مشاركت و دلبستگي ايشان تأكيد مي‌كند.

در بحث پيشرفت علمي كشور به مباحثي نظير بيداري علمي و بسيج علمي، نشر علم و فرهنگ، علم و اخلاق، علم و اقتصاد و چرخه علم، فناوري و ثروت، علم و قدرت پرداخته مي‌شود.

- دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي

- پژوهشگاه‌ها

- قطب‌هاي علمي

- انجمن‌هاي علمي

- فرهنگستان‌ها

- نهادهاي متولي سياست‌گذاري علمي كشور نظير شوراي عالي انقلاب فرهنگي، وزارت علوم، وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش